शासकीय सनकको भरमा पूर्वाधार निर्माण गर्नुहुँदैन : डा. स्वर्णिम वाग्ले

अर्थविद् स्वर्णिम वाग्लेले शासकीय सनकका भरमा मात्र पूर्वाधार निर्माण गर्ने प्रवृत्तिबाट बच्नुपर्ने बताएका छन् । भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय र नेपाल उद्योग परिसंघले आयोजना गरेको नेपाल पूर्वाधार सम्मेलन-२०२२ को ‘इन्फ्रास्ट्रक्चर फर ग्रोथ–दी बिग पिक्चर पोस्ट कोभिड सिनारियो’ सत्रमा उनले जोखिम र लाभबारे अध्ययन गरेर मात्र पूर्वाधार बनाउनुपर्ने बताएका हुन् ।
उनले नेपालजस्ता देशले भविष्यलाई हेरेर पूर्वाधार बनाउनुपर्ने धारणा राखे । ‘पहिलोदेखि तेस्रो औद्योगिक क्रान्तिसम्म नेपालले पर्याप्त काम गरेको छैन । हरेक औद्योगिक क्रान्तिबाट संसारका धेरै देशले लाभ लिए पनि नेपालले यसमा लाभ लिन सकेको छैन । अहिलेको चौथो औद्योगिक क्रान्ति जुन एआई, सूचना प्रविधि, मसिन लर्निङको उदय भएको छ । यस्ता डिजिटल पूर्वाधारमा ध्यान दिन आवश्यक छ’ उनले भने।

कोरोना महामारीकालमा एसियाली क्षेत्रका देशहरूले १.७ ट्रिलियन अमेरिकी डलरभन्दा बढी गुमाएको एसियाली विकास बैंकले अनुमान गरेको छ । एकातिर महामारीको क्षति अर्काेतिर आधुनिक पूर्वाधारमा गर्नेपर्ने लगानीको दबाब रहेकाले पूर्वाधार निर्माणमा निजी क्षेत्रको सहभागिता आवश्यकता बढ्दै गएको छ ।

उक्त छलफलमा सहभागी एसियाली विकास बैंक (एडीबी) का उपाध्यक्ष अशोक लभासाले एसियाली देशमा पूर्वाधार निर्माणमा निजी क्षेत्रको सहभागिता बढ्दै गएको बताए । कोरोना महामारीकालमा राजस्व घटेको र महामारी नियन्त्रणका लागि सरकारले गर्नुपर्ने खर्च बढेको भन्दै उनले नेपालले पूर्वाधार निर्माणमा निजी क्षेत्रलाई सहभागी गराउनुपर्ने धारणा राखे ।

लगानी बोर्डका पूर्वप्रमुख कार्यकारी अधिकृत राधेश पन्तले पूर्वाधाराका आयोजनामा ठूलो लगानी, जोखिमयुक्त हुनुका साथै राजनीतिकरण हुने गरेको बताए । ‘निजी लगानी चाहिन्छ भन्ने कुरामा हामी सबै सहमत छौं । तर यहाँ जुन खालको राजनीतिकरण हुन्छ यो माइन्डसेट परिवर्तन हुन आवश्यक छ’ पन्तले भने ।

नेपाल उद्योग परिसंघका उपाध्यक्ष निर्वाण चौधरीले पूर्वाधार निर्माणमा लगानीका लागि स्रोतको अभाव तथा निजी क्षेत्रको अनिच्छा भन्दा पनि सरकारी नीति नियमकै कारण अवरोध भइरहेको बताए । अनुमानयोग्य नीतिको अभावमा कयौं पूर्वाधारका परियोजना प्रभावित भएको उनको भनाइ छ । पूर्वअर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडाले  सार्वजनिक निजी साझेदारी (पीपीपी) मोडल पूर्वाधार निर्माणका लागि राम्रो भए पनि नेपालमा सफल हुन नसकेको बताए ।

Share your love